نرم افزار مایا ویژگی های بسیار زیادی دارد و می توان گفت مایا یک استودیوی تمام عیار برای ساخت محیط های سه بعدی ، انیمیشن و جلوه های ویژه و همچنین بازی سازی است.

یکی از ویژگی های منحصر به فرد نرم افزار مایا امکان برنامه نویسی جهت توسعه با زبان mel و پایتون 3 می باشد و همین ویژگی باعث شده شرکت های فیلم سازی هالیوودی نرم افزار Maya ( مایا ) را به عنوان گزینه اصلی خود برای ساخت و تولید انیمیشن ، جلوه های ویژه ، فیلم های سینمایی ، فیلم های تبلیغاتی انتخاب کنند و به جرات می توان گفت امروزه اکثر شرکت های بزرگ تولید کننده فیلم های با کیفیت از مایا استفاده کنند

تاریخچه نرم افزار مایا

هسته اصلی نرم افزار Maya را شرکت های Alias و Wavefront پایه ریزی و گسترش دادند. نام اولیه آن Mel بود که کدهای ویژوالایزر پیشرفته آن توسط تکنولوژی شرکت Wavefront پایه ریزی و بخش متحرک سازی یا انیمیشن آن به دست محققان شرکت Alias توسعه یافت که در نهایت با نام A|W Maya وارد بازار شد و در هر دو سیستم عامل ویندوز و هم مکینتاش قابل نصب بود.

واگذاری نرم افزار مایا

نرم افزار Maya در اوج شکوفایی خود در ماه ژانویه سال 2007 با قیمت بسیار بالایی توسط شرکت اتودسک که نرم افزار 3DsMax را توسعه میداد و رقیب اصلی نرم افزار مایا بود خریداری شد تا کمپانی آتودسک غول شرکت تولید کننده نرم افزارهای سه بعدی باشد. این واگذاری کاربران مایا را بهت زده کرد همچنین نام آن از Maya 8 به Autodesk Maya 8.5 تغییر یافت و از آن به بعد آتودسک رسما مالک نرم افزار مایا شد.

شرکت Autodesk پس از خرید نرم افزار مایا و سایر نرم افزارهای کمپانی Alias مانند موشن بیلدر و مادباکس ، معماری و ساختار مایا را تغییر داد (البته این نرم افزار بر همان هسته اصلی خود ماند) و اولین نسخه آن را که پر از باگ بود منتشر کرد اما بلافاصله پس از رفع اشکالات آن در سپتامبر سال 2007 نسخه 2008 را سریعا منتشر کرد و این اولین تغییر بزرگ در پیکره نرم افزار Maya ( مایا ) بود.

پیشرفت نرم افزار مایا

در سال 2009 نرم افزار مایا در دو نسخه Maya complete و Maya unlimited عرضه میشد که نوع دوم امکانات گسترده تر و قیمت بالاتری داشت و مناسب مصارف انیمیشن های تجاری بود که در ادامه دیگر تنها نسخه کامل آن منتشر گشت. هر ساله نسخه های جدید نرم افزار مایا توسط شرکت آتودسک با افزودن امکانات و آپشن های جدیدتری منتشر میشد که در نسخه 2011 اینترفیس یا محیط کاری آن تغییر رنگ داد و از پس زمینه سفید به رنگ طوسی تغییر کرد که بعد از دو نسخه، دیگر سیستم عامل ویندوز نسخه 32 بیتی آن منتوقف شد و بخاطر نوع کاربری حرفه ای که داشت فقط دیگر بر روی سیستم عامل 64 بیتی قابل نصب است.

گرایش شرکت های فیلم سازی به مایا

در سالهای 2000 تا 2005 که اوج ساخت فیلم های مهیج سینمایی و انیمیشن سه بعدی بود نیاز فیلم سازان به نرم افزاری که توانایی ساخت صحنه های خارق العاده را داشته باشند به شدت احساس می شد و از همین رو کمپانی های فیلم سازی همچون Pixar همکاری نزدیکی با توسعه دهندگان مایا برقرارکردند و از همین همکاری موتور پردازشگر انحصاری کمپانی پیکسار موسوم به Pixar Render Man متولد شد.

پیشرفت مایا

محیط کاربری نرم افزار مایا در نسخه های اولیه آن کمی به هم ریخته بود که شرکت والت دیزنی پیشنهادی جهت بهبود فضای کاری و پلتفرم و اینترفیس نرم افزار مایا ارائه داد که افراد و کمپانی های کوچک تر نیز بتوانند با این نرم افزار کار کنند که از همان زمان یک جهش بزرگ در نرم افزار MAYA ( مایا ) ایجاد و باعث شد که نرم افزار مایا در زمان خود در صنعت انیمیشن بسیار محبوب شود به طوری که در سال 2003 نرم‌ افزار مایا برنده جایزه Academy Award برای «موفقیت‌های علمی و فنی» شد.  یکی از چالش های مهم آن سال ها، قیمت بسیار بالای نرم افزار مایا نسبت به رقبای خود بود اما شرکت های بزرگ کماکان ترجیح میدادند به خاطر قدرت بسیار بالای نرم افزار مایا حتی با پرداخت قیمت بالاتر باز از نرم افزار مایا استفاده کنند.

سال 2005 اوج شکوفایی نرم افزار مایا بود که از آن در فیلم هایی همچون پارک ژوراسیک ، هری پاتر و بسیاری از فیلم های مهیج آن زمان استفاده میشد و انیمیشن های خاطره انگیزی مانند شرک با نرم افزار مایا ساخته شد.

به طور کل هر جا که نام  پیکسار بیاید نام نرم افزار ویژه آن ( رندرمن ) نیز می آید و از آنجایی که رندر من را فقط برای مایا نوشته اند پس هر جا که نام پیکسار و رندر من باشد نرم افزار مایا هم جز آنهاست در نتیجه می توان گفت انیمیشن های خاطره انگیزی که این شرکت در طول این سال ها ساخته است در پلتفرم نرم افزار مایا بوده که قطعا نام این انیمیشن ها را میدانید.

ویژگی های نرم افزار مایا

• توانایی بالا در Rendering به واسطه الگوریتم های محاسباتی نور در آتودسک مایا که قدرت خروجی گرفتن تصاویر زنده و واقع گرایانه را دارد
• ویژگی انعطاف‌پذیری و قابلیت‌های شخصی‌سازی customization آن که به کاربران حرفه‌ای اجازه می‌دهد به سادگی محیط آن را به دلخواه خود تغییر دهند.
• ابزارهای پیشرفته در مدل سازی
• ابزارهای جانبی بسیار زیاد مانند مدل های آماده و آبجکت ها که این به دلیل تعداد بالای یوزرهای این نرم افزار می باشد
• مناسب برای ساخت بازی های رایانه ای
• کنترل کامل در بخش متحرک سازی و انیمیشن
• تعامل با دیگر نرم افزارهای انیمیشن سازی
• داشتن پلاگین های بسیار زیاد
• دارای هوش مصنوعی
• رندرینگ مناسب 
• سازگار با انواع فرمت های سه بعدی مانند 3DS، AI، DDF، DEM، DWG، DXF، OBJ، PRJ، SHP، STL، TRC، VW
• تعامل بسیار خوب با نرم افزار autocad
• داشتن استس های بسیار زیاد در دنیا
• داشتن محیط کاربری آسان و یوزر پسند
• قابلیت وارد کردن و خارج کردن انواع فرمت های سه بعدی
• به روز رسانی و پشتیبانی خوب
• دارای کاربران زیاد و در نتیجه بازار کار مناسب
• از دیگر ویژگی های نرم افزار مایا جامع بودن آن و همچنین چیدمان منوها در ماژول های مربوط بر اساس روند تولید یک فیلم می باشد به این معنی که در هر دسته از منوها ، دستورات اجرایی یکی از مراحل ساخت انیمیشن مانند مدل سازی ، رندر، داینامیک ، انیمیشن و جلوه های ویژه می باشد ، پس در نتیجه،  از نرم افزار مایا برای ساخت انواع جلوه های بصری و موشن گرافیک نیز مورد استفاده قرار میگیرد.

در چند سال اخیر ، ساخت موشن گرافیک که یکی از ویژگی های خاص نرم افزار رقیب خود Cinema4D بود با افزودن قابلیت MASH توانست به راحتی از این نرم افزار با فاصله خیلی بیشتری پیشی بگیرد و در این زمینه نیز درجه یک باشد. نرم افزار maya دارای منوها و دستورات زیادی می باشد که این ویژگی نیاز کاربر را به نرم‌افزارهای جانبی به حد اقل می‌رساند.

هسته دوم نرم افزار مایا

هسته اصلی نرم افزار Maya در زبان سی ‌پلاس ‌پلاس (++c) نوشته شده ‌است. نرم افزار مایا اپن سورس نیست و اجازه دستکاری در همه بخش ها از جمله هسته مرکزی و تنظیمات پایه ای خود را به کاربر نمیدهد. در نرم‌افزار Maya استفاده کنندگان و کاربران آن با کمک هسته ثانوی مایا و از طریق زبان‌های برنامه‌نویسی سی پلاس پلاس ، موسوم به زبان MEL یا Maya embedded و همینطور پایتون این اجازه را میدهد که آن را توسعه دهند و چون ابزارها و امکانات نرم‌افزار به صورت جامع بود میتوان امکانات جدید و راحت تری به آن که در پنجره هایی به نام UI می باشد جهت دسترسی فوری تر به آن اضافه کنند. که همین قابلیت بسیار مورد توجه استودیوهای بزرگ سازنده فیلم و انیمیشن قرار گرفته ‌است.

جمع بندی

در زمانی که اکثر انیمیشن سازان در ایران از نرم افزار 3DSMAX استفاده می کردند در نتیجه منابع آموزشی رایج در ایران برای نرم افزار تری دی مکس بیشتر بود و آموزش نرم افزار مایا به سختی پیدا می شد و علاقه مندان به مایا برای یادگیری نرم افزار MAYA از تاتوریال های خارجی از جمله دیجیتال تاتورز استفاده می کردند.

در همان سال ها به دلیل کم بودن منابع آموزشی مایا تصمیم گرفتم تا در حین آموزش در آموزشگاه ها کتابی در رابطه با نرم افزار مایا را بنویسم که با نسخه 2008 و با نام ” فیلم سازی دیجیتالی با MAYA 2008 ” در سال 1387 به چاپ رسید و امروز خوشحالم که یک اثر در همان سال های ابتدایی گرایش علاقه مندان به مایا به یادگار بگذارم

و در پایان اینکه کتاب ” فیلم سازی دیجیتالی با MAYA 2008 ” به چاپ سوم هم رسید و حتی امروز هم به عنوان یک کتاب مرجع در هنرستان ها مورد استفاده قرار میگیرد ( مجید پویافر )

کتاب فیلم سازی دیجیتالی با MAYA 2008 جز اولین کتاب های تالیفی به زبان فارسی
مولف : مجید پویافر

نویسنده : مجید پویافر
استفاده از این مطلب با ذکر منبع بلا مانع می باشد